Przepisy żeglarskie - podstawy
Hej, planujesz pierwsze pływanie jachtem i zastanawiasz się jakie przepisy trzeba znać? Spokojnie, nie jest ich aż tak dużo! Najważniejsze są przepisy dotyczące bezpieczeństwa, pierwszeństwa drogi oraz oznakowania szlaków żeglownych. Koniecznie zapoznaj się z przepisami zawartymi w Kodeksie Morskim oraz lokalnych zarządzeniach.
Czy wiesz, że na wodzie też obowiązują znaki drogowe? Tyle że zamiast znaków przy drodze, na wodzie są pławy, stawy i światła nawigacyjne. Koniecznie naucz się co oznaczają zanim wypłyniesz w rejs. Przyda Ci się też znajomość podstawowych pojęć takich jak bakburta, sterburta, fordewind, bajdewind, hals. Brzmi jak czarna magia? Nic bardziej mylnego!
Kodeks Morski
Kodeks Morski to zbiór najważniejszych przepisów regulujących wszystkie aspekty żeglugi. Znajdziesz tam zasady ruchu jachtów, obowiązki kapitana i załogi, przepisy dotyczące bezpieczeństwa i ratownictwa. Koniecznie przeczytaj przynajmniej podstawowe regulacje z tego dokumentu zanim zaczniesz swoją przygodę pod żaglami.
Pierwszeństwo drogi na wodzie
Zasady pierwszeństwa drogi na wodzie różnią się trochę od tych obowiązujących na lądzie. Pod żaglami jacht płynący prawym halsem ma pierwszeństwo przed tym na lewym halsie. Jacht motorowy ustępuje żaglowemu chyba, że ten drugi go dogania. Zawsze ustępuj jednostkom ograniczonym możliwością manewrowania, statkom handlowym, kutrom rybackim przy pracy i promom. Nigdy nie przecinaj dziobu innej jednostce!
Chcesz czuć się pewnie na wodzie?
Wybierz jeden z naszych kursów i zdobądź wiedzę oraz uprawnienia niezbędne do samodzielnego prowadzenia jachtu.
Sprawdź ofertę kursówPodstawowe terminy żeglarskie
Zanim wypłyniesz musisz też poznać trochę żeglarskiego slangu. Inaczej ciężko będzie Ci się dogadać z innymi wilkami morskimi. Wiem, że na początku może to brzmieć jak język obcy, ale bez obaw - szybko załapiesz o co chodzi. Ster to po prostu kierownica, maszty to te pionowe słupy podtrzymujące żagle, a koja to łóżko na jachcie. Proste, nie?
A co oznacza komenda "Prawo na burt!"? To po prostu zwrot jachtu na prawo. Lewo na burt analogicznie - zwrot na lewo. Burtą nazywamy prawą lub lewą "ścianę" jachtu patrząc od rufy (tyłu) do dziobu (przodu). Prawa burta to sterburta, a lewa to bakburta. Jacht płynie fordewind, gdy wiatr wieje prosto w rufę, a bajdewind, gdy wiatr wieje skośnie w dziób.
Ciekawostka
Termin "bakburta" pochodzi od słowa "back board" czyli deska z tyłu. Dawniej sternik stał tyłem do dziobu i obsługiwał ster wiosłem z lewej burty, stąd ta strona nazywała się "back board". Z czasem nazwa przekształciła się w "bakburtę".
Nazwy żagli
No dobrze, to teraz żagle. Główny, duży żagiel nazywamy grotem. Trójkątny żagiel na dziobie to fok lub genua w zależności od rozmiaru. Bezanżagiel znajdziesz na bezanmaszcie, czyli ostatnim maszcie na rufie. Międzymasztowe żagle to grotżagle. Małe, wysokie żagle nad grotżaglami to topżagle. Proste, prawda?
Żeglarskie zwroty
Żeglując musisz też znać podstawowe komendy i zwroty. "Luzuj" oznacza poluzowanie liny lub szotu. "Wybieraj" to ciągnięcie liny. "Stój" oznacza zatrzymanie wykonywanej czynności. Komenda "Człowiek za burtą" oznacza, że ktoś wypadł za burtę i trzeba go natychmiast ratować.
Wymagane uprawnienia żeglarskie
Aby samodzielnie prowadzić jacht musisz mieć odpowiednie uprawnienia i dokumenty. Na wodach śródlądowych wystarczy patent żeglarza jachtowego. Zdobędziesz go po ukończeniu kursu oraz zdaniu egzaminu. Egzamin składa się z części teoretycznej i praktycznej. Teoria to test jednokrotnego wyboru, a praktyka to egzamin na jachcie. Nie jest to nic strasznego, ale trochę wiedzy i umiejętności trzeba wykazać.
Na morze potrzebujesz patentu jachtowego sternika morskiego. To wyższy stopień uprawnień od żeglarza jachtowego. Egzamin jest trudniejszy i bardziej rozbudowany. Poza teorią i praktyką, trzeba też wykazać się znajomością astronawigacji, meteorologii i ratownictwa morskiego. Przydatne są też dodatkowe certyfikaty, np. SRC na obsługę radia.
Warto też wspomnieć o patentach motorowodnych, które uprawniają do prowadzenia jachtów motorowych. Zasady ich zdobywania są podobne jak w przypadku patentów żeglarskich. Na śródlądziu wystarczy patent sternika motorowodnego, a na morze - morskiego sternika motorowodnego. Więcej o niezbędnych kursach i certyfikatach znajdziesz w naszym osobnym artykule.
Pytania początkujących żeglarzy
Czy żeglowanie jest bezpieczne?
Tak, żeglowanie jest bezpieczne pod warunkiem przestrzegania zasad i zachowania zdrowego rozsądku. Najważniejsze to nie przeceniać swoich możliwości, stosować się do przepisów, dbać o stan techniczny jachtu i zawsze mieć na sobie kapok. Nigdy nie wypływaj w trudnych warunkach pogodowych i zawsze słuchaj poleceń kapitana. Brawura i alkohol to najgorsi wrogowie żeglarzy.
Co trzeba umieć na egzamin na patent żeglarski?
Egzamin na patent żeglarski składa się z teorii i praktyki. W teorii musisz znać m.in. przepisy, podstawy meteorologii, zasady bezpieczeństwa, oznakowanie szlaków, sygnały wzywania pomocy, nazewnictwo jachtu. W praktyce będziesz musiał zademonstrować manewry takie jak odejście i dojście do kei, zwroty przez sztag i przez rufę, człowiek za burtą, alarm i opuszczenie jachtu.
Na czym polegają regaty żeglarskie?
Regaty to wyścigi jachtów polegające na jak najszybszym pokonaniu wyznaczonej trasy. Zwycięża ten, kto jako pierwszy przekroczy linię mety. Regaty rozgrywane są w różnych klasach jachtów. Każda klasa ma swoje zasady dotyczące konstrukcji, wyposażenia, wagi jachtu itp. Rywalizacja jest bardzo zacięta, liczy się każdy centymetr i sekunda. Zawodnicy muszą przestrzegać specjalnych przepisów regatowych określających zasady prawa drogi, startów, wymijania znaków itp.