Wachta na jachcie: obowiązki i zasady

Wachta - na czym polega?

Pewnie zastanawiasz się, czym właściwie jest ta cała wachta na jachcie? W skrócie, to czas kiedy część załogi aktywnie pełni służbę na pokładzie, dbając o bezpieczeństwo i sprawne funkcjonowanie jednostki. Załoga jest podzielona na wachty, które zmieniają się rotacyjnie, dzięki czemu jacht płynie nieprzerwanie do celu.

Wachta to nie tylko sterowanie, obserwacja morza czy wykonywanie niezbędnych prac pokładowych. To także czas na podziwianie piękna natury, rozmowy z innymi członkami załogi, a czasem po prostu delektowanie się spokojem i ciszą. Wachta to nieodłączny element życia na jachcie, który pozwala utrzymać rytm i harmonię rejsu.

Ile trwa wachta na jachcie?

Standardowo wachty na jachtach trwają 4 godziny. Taki podział pozwala załodze na odpowiednią ilość odpoczynku między kolejnymi dyżurami. Oczywiście w zależności od liczebności załogi, warunków pogodowych i innych czynników, czas trwania wachty może być modyfikowany. Ważne, aby każdy miał szansę na regenerację sił przed kolejnym „wachtowaniem".

Podział wacht - stała wachta czy system rotacyjny?

Istnieją różne systemy podziału wacht na jachcie. Niektórzy preferują stałe wachty, gdzie każdy ma przypisane te same godziny dyżurów przez cały rejs. Inni stosują system rotacyjny, w którym wachty przesuwają się codziennie o określoną liczbę godzin. Taki wariant pozwala załodze poznać uroki zarówno dziennego, jak i nocnego wachtowania. A przy okazji daje szansę na gotowanie w kambuzie o różnych porach dnia.

Obowiązki podczas wachty

Każdy członek załogi ma podczas wachty określone zadania. Przede wszystkim trzeba dbać o bezpieczną żeglugę, monitorować kurs, obserwować morze i niebo w poszukiwaniu oznak zmiany pogody. Do tego dochodzą regularne kontrole stanu jachtu, urządzeń pokładowych i ożaglowania. Wachtowi muszą być zawsze gotowi do podjęcia niezbędnych działań.

Na wachcie czas płynie inaczej. Z jednej strony 4 godziny mogą czasem dłużyć się w nieskończoność, zwłaszcza w środku nocy. Z drugiej jednak często ma się wrażenie, że ledwo zaczęło się wachtę, a tu już pora budzić następną zmianę. Czy nie fajnie by było tak wpaść w ten specyficzny rytm, gdzie doba wyznaczana jest nie wskazówkami zegara, a pozycją słońca na niebie?

Wachta sternika

Szczególnie odpowiedzialna jest rola oficera wachtowego, który nadzoruje pracę całej wachty. To on ustala i kontroluje kurs jachtu, podejmuje kluczowe decyzje, prowadzi dziennik pokładowy. Oficer wachtowy musi wykazywać się wiedzą i doświadczeniem, ale też umiejętnością pracy z ludźmi. W końcu dowodzenie wachtą to nie dyktatura, a raczej koordynacja wysiłków całego zespołu.

Zadania pozostałych członków załogi

Pozostali członkowie wachty mają przydzielone konkretne funkcje - obserwator, sternik, nawigator. Wspólnie dbają o prawidłowy przebieg rejsu, nawigację, bezpieczeństwo i stan techniczny jednostki. Ważna jest ścisła współpraca i komunikacja. Pomyśl, że nawet przy najprostszych manewrach każdy musi dokładnie wiedzieć co robić, czy to wybieranie lub luzowanie szotów, praca ze spinakerem, refowanie żagli czy zrzucanie i stawianie kotwicy.

Jak wygląda podział wacht?

Tradycyjnie na jachtach stosuje się system 3 wacht (4 godziny na, 8 godzin wolne). Przy mniejszych załogach popularna jest też wachta 2-zmianowa (6 godzin na / 6 godzin wolne). Czasem stosuje się systemy mieszane, np. za dnia 4-godzinne, a w nocy 3-godzinne wachty. Załoga może zmieniać się o stałych porach (np. 00:00, 04:00, 08:00 itd.) lub w systemie rotacyjnym (każdego dnia przesunięcie o 4 godziny).

Wachty oznacza się literami A, B, C lub kolorami - czerwona, biała, niebieska. Ważne, by grafik wacht był dopasowany do liczebności i doświadczenia załogi oraz prognozowanych warunków pogodowych i akwenowych. Zbyt długie wachty powodują zmęczenie, za krótkie nie pozwalają załodze wejść w rytm. Sztuka planowania wacht to znalezienie równowagi między czasem służby a odpoczynkiem.

Kto pełni wachtę w nocy?

Nocne wachty to wyzwanie dla załogi, ale też niezapomniane przeżycie. Cisza, spokój, niezliczone gwiazdy nad głową… O ile pogoda dopisuje, rzecz jasna. Przy systemie 3-zmianowym załoga rotacyjnie pełni służbę w godzinach 00:00-04:00, 04:00-08:00 oraz 20:00-24:00. Wbrew pozorom, dla wielu osób to właśnie środkowa wachta 04:00-08:00 (zwana psią) jest najtrudniejsza. Choć z drugiej strony, czy nie fajnie by było tak codziennie witać nowy dzień prosto zza sterem jachtu?

Rola kapitana w podziale wacht

To kapitan ustala harmonogram wacht, dbając o bezpieczeństwo i komfort załogi. Musi wziąć pod uwagę umiejętności i kondycję każdego, ale też sprawiedliwie rozdzielić obowiązki. Sam kapitan formalnie nie pełni wacht, ale zawsze pozostaje w gotowości. W razie potrzeby (nagłe zdarzenia, trudne warunki) jest natychmiast wzywany na pokład. Wyobraź sobie, jaka to odpowiedzialność - czuwać nad całą załogą, podejmować kluczowe decyzje, być zawsze przygotowanym na najgorsze. Oj, niełatwa to rola, ale każdy szanujący się kapitan z pokorą ją przyjmuje.

Zasady bezpieczeństwa podczas wachty

Pełnienie wachty to duża odpowiedzialność. Od czujności i właściwej reakcji załogi zależy bezpieczeństwo jachtu. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie podstawowych zasad. Przede wszystkim - zawsze noś pasy bezpieczeństwa lub szelki z lonżą, zwłaszcza w nocy lub przy gorszej pogodzie. Zakładaj je jeszcze w kajucie, przed wyjściem na pokład.

Na wachcie obowiązuje całkowity zakaz spożywania alkoholu. Wprawdzie kieliszek rumu może rozgrzewać w chłodną noc, ale skutecznie obniża koncentrację i refleks. Poza tym na morzu, nawet na niewielkim jachcie, zawsze trzeba być gotowym na niespodziewane sytuacje. Pomyśl - nagła zmiana pogody, człowiek za burtą, awaria silnika… Wtedy liczy się każda sekunda i trzeźwość umysłu.

Komunikacja i współpraca podczas wachty

Dobra organizacja pracy wachtowej to podstawa udanego rejsu. Każdy musi dokładnie znać swoje obowiązki i ściśle współpracować z innymi. Na jachcie nie ma miejsca na „cichą zmianę" - przekazanie służby musi odbywać się aktywnie, z omówieniem kursu, warunków i ewentualnych zdarzeń. Komunikacja powinna być zawsze jasna i zrozumiała dla wszystkich. Pomyłka przy komendzie może mieć poważne konsekwencje, o czym przekonał się niejeden żeglarz…

Higiena i odpoczynek w trakcie wacht

Wachta wachtą, ale o własny komfort i kondycję też trzeba zadbać. Podczas wolnych zmian staraj się jak najlepiej wykorzystać czas na sen i regenerację. Nie zawsze jest to łatwe, zwłaszcza gdy jacht mocno się przechyla i skrzypi, ale nawet krótka drzemka potrafi zdziałać cuda. Dbaj też o regularne posiłki i nawodnienie organizmu. Wbrew pozorom wachta potrafi nieźle wyczerpać, więc dobrze mieć w zanadrzu pożywną kanapkę i termos gorącej herbaty. No i pamiętaj o częstym myciu rąk - na małej przestrzeni jachtu choroby szybko przechodzą z załoganta na załoganta!

Nocna wachta - wyzwania i uroki

Nocne wachtowanie to jedyne w swoim rodzaju doświadczenie. Z jednej strony trzeba zachować maksymalną czujność i ostrożność.