Rodzaje wiatrów i ich wpływ na żeglugę

Rodzaje wiatrów

Zastanawiasz się pewnie jakie są główne rodzaje wiatrów? Mówiąc najprościej, wiatry dzielimy na stałe i zmienne. Te pierwsze wieją regularnie w określonych porach roku i regionach świata. Natomiast wiatry zmienne są mniej przewidywalne. Mogą się zmieniać z dnia na dzień, a nawet z godziny na godzinę.

Wiatry stałe to na przykład słynne pasaty, wiejące w strefie międzyzwrotnikowej. Albo wiatry monsunowe występujące w Azji Południowej. Ciekawostką są też wiatry lokalne jak mistral w rejonie Morza Śródziemnego. Natomiast do wiatrów zmiennych zaliczamy na przykład wiatry związane z przechodzącymi niżami i wyżami.

Wiatry stałe

Najbardziej znanymi wiatrami stałymi są pasaty. Wieją one z kierunków wschodnich w strefie międzyzwrotnikowej. Pasaty są dość przewidywalne i niezawodne. Dzięki nim dawni żeglarze mogli pokonywać ogromne odległości na oceanach. Innym przykładem wiatrów stałych są monsuny wiejące nad Azją Południową i Oceanem Indyjskim. Latem wieją znad oceanu w stronę lądu, a zimą odwrotnie.

Wiatry zmienne

W naszej strefie klimatycznej, wiatry są głównie zmienne. Związane są one z przemieszczaniem się układów niskiego i wysokiego ciśnienia. Kierunek i siła wiatru zależą od rozkładu ciśnienia. Na zachodzie Polski przeważają wiatry zachodnie, a na wschodzie kraju - wschodnie. Jednak sytuacja potrafi się dynamicznie zmieniać z dnia na dzień.

Wpływ wiatrów na żeglugę

Czy wiesz, że wiatr jest kluczowy w żegludze? To dzięki niemu można przemieszczać się po wodzie bez użycia silnika. Dlatego tak ważna jest umiejętność obserwacji i przewidywania wiatrów. Doświadczony żeglarz potrafi na podstawie prognozy pogody, obserwacji chmur i fal określić skąd i z jaką siłą będzie wiał wiatr.

Wiatr ma wpływ na kurs jachtu, jego prędkość i przechyły. Przy zbyt silnym wietrze żegluga może być niebezpieczna, a przy zbyt słabym będziemy się wlec w ślimaczym tempie. Optymalna siła wiatru to 3-5 stopni w skali Beauforta. Zapewnia ona dobrą prędkość i sterowność jachtu.

Siła wiatru

Siłę wiatru określa się w skali Beauforta. Ma ona 12 stopni. Przy wietrze o sile 1-2 B na wodzie tworzą się zmarszczki i małe falki. Wieje wtedy z prędkością ok. 1-6 węzłów. 3-4 B to już 7-16 węzłów, pojawiają się grzywacze i pojedyncze białe grzebienie fal. Wiatr 5-6 B wieje z prędkością 17-27 węzłów, fale mają ok. 2-4 m wysokości. Powyżej 8 B mamy już sztorm, a przy 12 B - huragan.

Dostosowanie ożaglowania

W zależności od siły i kierunku wiatru żeglarze muszą odpowiednio ustawiać ożaglowanie. Przy słabych wiatrach stawiamy duże powierzchnie żagli - foka i bezana. Gdy wiatr się nasila, zaczynamy refować - zmniejszać powierzchnię ożaglowania. Najpierw refujemy grota, potem foka lub bezana. Przy sztormie zostawiamy tylko mocno zrefowany fok sztormowy.

Najczęstsze pytania odnośnie rodzajów wiatrów

Jakie są typy wiatrów?

Główne typy wiatrów to wiatry stałe i zmienne. Do stałych zaliczamy pasaty wiejące w strefie międzyzwrotnikowej oraz monsuny w rejonie Azji. Natomiast wiatry zmienne są efektem przemieszczania się układów niżowych i wyżowych. Zmieniają one swój kierunek i siłę w zależności od aktualnego rozkładu ciśnienia atmosferycznego.

Jak nazywa się silny wiatr?

Silny wiatr nosi różne nazwy w zależności od jego prędkości. Wiatr o sile 6 B to już silny wiatr, 7 B to bardzo silny wiatr, 8 B to sztorm, 9 B to silny sztorm, 10 B to bardzo ciężki sztorm. Wiatr o sile 11-12 B to już wiatr huraganowy. Najsilniejsze wiatry występują w cyklonach tropikalnych i trąbach powietrznych.

Jakie wiatry występują w Polsce?

W Polsce przeważają wiatry zmienne związane z przemieszczaniem się niżów i wyżów. Na zachodzie kraju częstsze są wiatry z kierunków zachodnich, a na wschodzie - wschodnich. Lokalnie występują też wiatry typu bryza - wiejące znad morza lub jezior. Silne wiatry towarzyszą przechodzącym przez Polskę głębokim niżom. Średnia roczna prędkość wiatru w Polsce to ok. 3-5 m/s.